Hedy Lamarr – gwiazda Hollywood w świecie nauki

Nie bez powodu publikuję swój artykuł dzisiaj. Dokładnie 19. stycznia mija 24. rocznica śmierci Hedy. Aktorka ze zdjęcia to Królewna Śnieżka i to dosłownie ponieważ jej uroda, hebanowe włosy i alabastrowa cera zainspirowały Walta Disneya przy tworzeniu tej postaci z słynnej animacji z 1937 roku. Jak potem się okazało, w oparciu o aparycję Lamarr została stworzona jeszcze jedna ikona – Kobieta Kot z pierwszego komiksu o Batmanie. Nic dziwnego, Hedy Lamarr uważana była za jedną z najpiękniejszych kobiet na świecie.

• 

• 

Wynalazczyni

Niewielu wiedziało jednak o jej drugiej pasji. A z pasją ćwiczyła swój umysł i oprócz ról filmowych, mody, a potem i macierzyństwa zajmowało ją coś jeszcze. Nauka. W tamtych czasach nie do pomyślenia, a Hedy wcale się z tym nie obnosiła. Wręcz przeciwnie, o jej zainteresowaniach wiedzieli nieliczni.

A jednak gdy miała przerwę po pracy, z pasją oddawała się eksperymentom – wynalazła np. pastylkę, która zamieniała się w musujący napój podobny do coca-coli. Napój rozdawano żołnierzom w trakcie II Wojny Światowej. Stworzyła również dla bogacza Howarda Hughesa (tego sportretowanego przez Leonardo DiCaprio w Aviatorze) lepsze i szybsze skrzydła do myśliwskich samolotów, analizując ruch i prędkość najszybszych ryb i ptaków świata. Wiadomo też, że opracowała obrożę świecącą w ciemności dla psów, choć to o wiele mniej znany wynalazek Hedy.

Odkrycie, które dało początki technologii Bluetooth

Kiedy pewnego wieczoru w restauracji Hedy usłyszała, że 80 dzieci zginęło gdy niemiecka torpeda trafiła pasażerski liniowiec, obiecała sobie że podejmie wszelki wysiłek by coś zmienić. Wraz z przyjacielem również bystrym umysłem, kompozytorem Georgem Antheilem zaczęła pracować nad tajemniczym systemem komunikacyjnym. Odkryli wspólnie, że uniemożliwia on wrogowi zakłócanie lub blokowanie sygnału torped aliantów. Lamarr nazwała to odkrycie „skakaniem po częstotliwościach”. Dziś nosi ono skrótową nazwę FHSS. Para badaczy chciała by przeskakiwanie po falach radiowych uniemożliwiało znalezienie i przekierowanie przychodzących sygnałów, tak aby torpeda nie trafiła w cel. Miałoby to także zapobiegać przechwytywaniu tajnych wiadomości. W latach 40 metoda była jednak zbyt skomplikowana, by można było wprowadzić ją w życie. Wrócono do tematu wiele lat później, dopiero w końcówce lat 50, a i tak wprowadzono liczne modyfikacje.

Patent

Hedy Lamarr wraz z Georgem otrzymała w 1942 roku patent (dokument jak i dokładne wyliczenia oraz wykresy widnieją w internecie). Ponadto wsparła finansowo technologiczny rozwój marynarki wojennej USA. Obecnie technologia opatentowana przez Hedy i George’a używana jest w technologii Bluetooth.

Uznanie przyszło jednak dopiero gdy aktorka była w podeszłym wieku. Choć za swoje odkrycie nie dostała ani centa, w 1997 roku trzy lata przed śmiercią, Austriaczka otrzymała nagrodę amerykańskich wynalazców za zasługi dla rozwoju elektroniki. Jej uroda i kariera w Hollywood przyćmiewały sukcesy na polu naukowym. Nikt nie chciał dać wiary że ta piękna kobieta posiada tak bystry umysł.

• 

• 

Dziedzictwo Hedy Lamarr

Hedy Lamarr czyli Hedwig Eva Maria Kiesler urodziła się 9. listopada 1914 roku w Wiedniu jeszcze w czasach Austro-Więgier. Miała żydowskie korzenie toteż gdy Hitler zdobywał coraz większe poparcie, a co gorsza jej mąż o wiele starszy Fritz Mandl zaczął sympatyzować z Nazistami, uciekła do USA. Choć wydawać by się mogło, że po śmierci zostanie zapomniana, niezwykle ważną rolę w ochronie jej dziedzictwa odegrał syn aktorki – Anthony. Anthony Loder odszedł w maju zeszłego roku, ale austriackie media pełne są artykułów o jego działalności. Kolekcjonował wszystko – fotografie, listy i pamiątki oraz organizował wystawy poświęcone słynnej mamie.

Wraz z producentem Georgiem Misch Anthonym stworzył film Calling Hedy Lamarr (to niejedyny film o Hedy, w 2017 roku Susan Sarandon wyprodukowała film Bombshell: The Hedy Lamarr Story). W dokumencie tym pojawia się scena, w której Anthony wraz z siostrą rozsypują prochy zmarłej matki w Lesie Austriackim. Ich część została pochowana, a po 14 latach starań u włodarzy Wiednia, Hedy otrzymała honorowe miejsce na Wiedeńskim Cmentarzu Centralnym. Mimo, że aktorka zmarła w Stanach Zjednoczonych, od zawsze czuła więź z miejscem narodzin i do końca życia mówiła płynnie po niemiecku (w czasie hollywoodzkiej kariery odwiedziła ojczyznę ponownie).

W Muzeum Żydowskim w stolicy Austrii znajduje się spora wystawa upamiętniająca jej postać, a 9. listopada czyli dzień jej narodzin jest w tym kraju i na całym Starym Kontynencie Europejskim Dniem Wynalazców. Pomnik na cmentarzu autorstwa austriackiego artysty Christiana Thomasa nawiązuje do odkrycia Hedy i George’a i przedstawia 88 częstotliwości z ich patentu. Nowoczesna rzeźba tworzy iluzję oblicza Lamarr. Pomysłodawcą był Anthony, ale jako że od wielu lat zmagał się z rakiem, fundusze uzbierano od darczyńców i wielbicieli Hedy.

W 2022 roku Johhny Depp oraz Jeff Beck nagrali piosenkę zatytułowaną This is a song for Miss Hedy Lamarr, której tekst odnosi się do życia gwiazdy.

• 

• 

Hedy Lamarr zostanie upamiętniona w Wiedniu

Wreszcie w 2025 roku w 25. rocznicę śmierci gwiazdy, w Wiedniu zostanie otwarty luksusowy dom towarowy i hotel jej imienia, w którym znajdować się będą butiki takich ekskluzywnych marek jak Dior, Gucci, Prada czy Louis Vuitton. Hedy słynęła bowiem z niespotykanej klasy, zamiłowania do pięknych strojów i była muzą wielu projektantów mody. Obiekt obecnie jest w trakcie budowy i znajduje się przy słynnej ulicy Wiednia Mariahilfer Straße. Ponadto na dachu budynku ma zostać otwarty ogród gdzie stanie pomnik aktorki. Miejsce to już teraz na wizualizacjach grafików wygląda zjawiskowo, a sam budynek pozwoli podziwiać piękno aktorki, na fasadzie budynku przykładowo ma się znaleźć fragment fotografii przedstawiający zmysłowe spojrzenie Lamarr.

Zależało mi na tym, aby historia Hedy Lamarr opowiedziana była wiarygodnie i nie skupiała się na bujnym życiu prywatnym (odsyłam do wpisu, w którym piszę o nieudanych małżeństwach gwiazd dawnego Hollywood). W sieci sporo się przeinacza pomijając całkowicie fakt, że odkrycia dokonała wspólnie ze swoim przyjacielem i nie był to jej samodzielny sukces. Zdjęcia prezentujące Hedy rzekomo w laboratorium są często tak naprawdę kadrami z filmów, w których zagrała. Tymczasem nic nie trzeba ubarwiać czy wyolbrzymiać ani uciekać się do manipulacji bo bez wątpienia była to fascynująca kobieta. Niedoceniona za życia, pod jego koniec stała się odludkiem, unikała ludzi z Hollywood, nie udzielała wywiadów. Aby zachować młodość poddała się kilku operacjom plastycznym, zupełnie nieudanym. Jej twarz zmieniła się tak bardzo, że ponoć (nie znalazłam potwierdzenia tych rewelacji) zakazała bliskim spoglądania na nią aż do swojej śmierci.

To kolejna historia rodem ze starego Hollywood, która przenika do teraźniejszości. Mam nadzieję przy okazji podróży do Wiednia odwiedzić miejsca upamiętniające Hedy Lamarr. Wielbiciele starego kina pamiętają jej role w filmach Ekstaza, Kulisy wielkiej rewii, Bądź ze mną (uroczy duet stworzyła tam z samym Jimmy Stewartem), Samson i Dalila czy Szpieg z przypadku. Dziś świat określa aktorkę mianem Lady Bluetooth.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Uważam, że mózgi ludzi są ciekawsze niż ich wygląd

– Hedy lamarr